Dünya genelinde yok olmaya yüz tutan ve Türkiye’de sadece Şanlıurfa’nın Birecik ilçesi yakınlarında Fırat vadisinde yaşayan kelaynak kuşları geçiş güzergahları üzerindeki elektrik kablolarının izole edilmesinin ardından adeta yeniden hayata döndü. Geçtiğimiz Nisan ayında Dicle Elektrik tarafından tamamlanan izolasyon çalışmasından bu yana elektik akımına kapılarak telef olan tek bir Kelaynak dahi olmadığı belirlendi.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından koruma altına alınan kelaynaklar için Bakanlık tarafından Şanlıurfa Doğa Koruma Ve Milli Parklar Müdürlüğü Birecik Kelaynak Tanıtım Merkezi oluşturulmuş ve bu merkezde tutulan verilere göre 2001 yılında 42’ye kadar düşen kelaynakların sayısı 2017 yılı sonunda 240’a ulaşmıştı. Koruma projeleri kapsamında, kelaynak kuşlarının geniş kanat açıklığına sahip olmaları nedeniyle elektrik tellerine temas edebildiği ve 2016 yılında bu şekilde 13 kelaynağın telef olduğu tespit edilince, Dicle Elektrik Dağıtım tarafından ‘Kelaynakları Koruma Projesi’ geliştirilmişti.
ELEKTRİK TELLERİ İZOLE EDİLDİ
Proje ile ilgili olarak yapılan gözlemler sonunda kelaynak kuşlarının daha çok Şubat ayında doğaya salındıkları sırada ve yuvalarına dönerken vadide bulunan bazı elektrik direklerine kondukları, buradan uçmak isterlerken de geniş kanat açıklıkları nedeniyle enerji yüklü tellere temas ederek telef oldukları belirlendi. Bunun üzerine kuşların sıklıkla kondukları direkler belirlendi ve tellerin direğe yakın kısımları herhangi bir temasta akıma kapılmayacakları biçimde özel malzemelerle izole edildi. Nehir üzerinden geçen tellere ise uyarıcı aparatlar takıldı. Alınan bilgilere göre, 2016’da 13, 2017’de 2 ve 2018 başlarında 2 kelaynak, elektrik akımına kapılarak telef olurken Dicle Elektrik Dağıtım tarafından gerçekleştirilen izolasyon çalışmalarının tamamlandığı Nisan ayından bu yana geçen son 3 aylık süre içerisinde akıma kapılma sonucunda telef olan kelaynak bulunmadığı belirlendi.
SONUÇLAR TAKİP EDİLECEK
Kelaynakları Koruma Projesinin sorumlusu da olan Dicle Elektrik Dağıtım Genel Müdür Yardımcısı Nedim Tüzün, “Dünya genelinde nesilleri tükendiği için koruma altına alınan bu kuşlar, kanat açıklıkları geniş olduğu için elektrik tellerine konduktan sonra tekrar kanatlarını açtıklarında akıma kapılarak telef olabiliyorlardı. Nisan ayında hayata geçirdiğimiz projeden bu yana tek bir akıma kapılma olayı dahi olmadığını öğrendik. Bundan sonraki süreçte de uygulama sonuçlarını takip ederek, yapılması gereken ne varsa yapacağız” dedi.
