Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası ve Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği tarafından tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin pandemi sürecinde açıklanan istihdam ve finansal tedbirlerden ne düzeyde yararlandıklarına yönelik bir araştırma yapıldı. 107 işletme ile yüz yüze gerçekleştirilen araştırmada, işletmelerin yüzde 78’inin pandemi sürecinden etkilendiği ortaya çıkarılırken, işletmelerin yüzde 73,6’sının pandemi döneminde açıklanan desteklerin yetersiz olduğunu belirtti.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği (GÜNTİAD) tarafından tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin pandemi sürecinde açıklanan istihdam ve finansal tedbirlerin ne düzeyde yararlandıklarına yönelik bir araştırma yapıldı.
Araştırmada, yüzde 26’sı OSB’de, yüzde 74’ünün de OSB dışında faaliyet gösteren 107 işletme ile yüz yüze görüşme yapıldı.
Yüzde 55,5’inin faaliyet süresi 10 yıl altında ve yüzde 75,5’inin mikro ve küçük ölçekli, yüzde 17,2’sinin orta ölçekli olan işletmelere araştırma kapsamında pandemi döneminde üretimlerinin nasıl etkilendiği ve açıklanan istihdam ve finansal tedbirlerden ne düzeyde yararlandıkları soruldu.
İŞLETMELERİN YÜZDE 78,2’Sİ PANDEMİ SÜRECİNDEN ETKİLENDİ
Araştırma sonuçlarına göre; İşletmelerin yüzde 78,2’sinin pandemi sürecinden etkilendiği belirtilerek, şöyle denildi:
“İşletmeler üretim kapasitelerini düşürmüş, yarı zamanlı üretime geçmiş veya üretimlerini durdurmuşlardır. Bu dönemde farklı sürelerle üretimini durduran işletmelerin oranı %53,7’dir. İşletmelerin sadece %7,3 üretimini değişiklik yapmadan sürdürmüştür. %2,7’si üretimini arttırarak pandemi döneminde artan maske, tulum, bone ihtiyacını karşılamak için üretim yapmıştır.
KİRACILARIN YÜZDE 69’U KİRALARINI ÖDEYEMEDİ
Görüşme yapılan işletmelerin yüzde 79,1’i kiracı olup, kiracıların yüzde 69’u kiralarını ödeyememiştir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN İŞLETMELERİN YÜZDE 23,40’I YARARLANAMADI
Pandemi döneminde işletmelerin üretimlerini desteklemek için kısa çalışma ödeneği, borç erteleme ve banka kredi desteği açıklanmıştır. Kısa çalışma ödeneğinden işletmelerin yüzde 23,40’ı yararlanmış, 5 bin 604 çalışanın yüzde 23,86’sı yararlanmıştır. Bu dönemde açıklanan kısa çalışma ödeneğine işletmelerin %38,2’si başvurmuştur. 107 firmada çalışan toplam 5.604 çalışanın yüzde 48,11’i için başvuru yapılmış (2.696 çalışan), başvuru yapılan çalışanların yüzde 49,59’u (1.337 çalışan) bu destekten yararlanmıştır. Kısa çalışma ödeneğine başvuru yapıp destek alamayan işletmelerin yüzde 75,9’u 450 prim gün koşulunu sağlayamamıştır. Görüşme yapılan işletmelerin yüzde 55,5’inin faaliyet süresinin 10 yıl altında olması, ilimizde küçük ve mikro ölçekli işletmelerin yoğunluğu, tekstil ve hazır giyim sektöründe çalışan sirkülasyonun fazla olması ve bölgenin özgün sorunları düşünüldüğünde 450 prim gün koşulu Diyarbakır için dezavantaj yaratmıştır.
İŞLETMELERDE 256 KİŞİ ÜCRETSİZ İZNE AYRILDI
İşletmelerde bu dönemde 256 kişi ücretsiz izne, bin 96 kişi ücretli izne ayrılmıştır. Bu durum ildeki yüksek işsizlik oranlarının daha fazla artmasına neden olmuştur.
İŞLETMELERİN YÜZDE 60,90’NI BANKA KREDİ VE BORÇLARINI ÖDEYEMEDİ
İşletmelerin yüzde 60,90’u bu dönemde kira, fatura, vergi, SGK, çalışan maaşı, banka kredi ve borçlarını ödeyememişlerdir. Pandemi öncesi finansa erişimde zorlanan il ve bölge işletmeleri bu dönemde daha ciddi finansal sorunlar karşı karşıya kalmışlardır.
İŞLETMELERİN YÜZDE 62,50’Sİ KREDİ ALABİLDİ
İşletmelerin yüzde 64,6’inin hali hazırda bankalara kısa, orta ve uzun vadede kredi borçları bulunmaktadır. Açılan kredi desteklerine görüşme yapılan işletmelerin yüzde 50,9’u başvurmuştur. Başvuru yapmama nedenleri arasında mevcut kredi borçları ve sicilleri önemli bir paya sahiptir. Banka kredi başvurusu yapan işletmelerin de yüzde 62,50’si kredi alabilmiştir.
İŞLETMELERİN YÜZDE 73,6’SI PANDEMİ SÜRECİNDEKİ DESTEKLERİN YETERSİZ OLDUĞUNU AÇIKLADI
Genel olarak değerlendirildiğinde işletmelerin bu tedbirlerden yararlanma oranları düşüktür.
İşletmelerin; yüzde 76,60’ı kısa çalışma ödeneğinden, yüzde 92,0’si banka kredi/borç ertelemeden, yüzde 91,5’i SGK ve vergi borcu ötelemeden, yüzde 81’i banka kredi desteklerinden yararlanamadı. İşletmelerin 73,6’sı pandemi döneminde açıklanan desteklerin yetersiz olduğunu belirtti.
Sait BAYRAM’ın Haberi
