Kahramanmaraş merkezli depremlerde Diyarbakır’da tarihi yapılar da zarar gördü. 9 bin yıllık Diyarbakır Surları, Dört Ayaklı Minare, Parlı ve Behram Paşa camileri de depremde hasar aldı. Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği tarafından hazırlanan raporda, depremin tarihi yapılarda yol açtığı hasarlar tek tek sıralandı.
Keçi Burcu: Raporda, Keçi Burcu’nun batı yüzünde yüzey taşlarının döküldüğü, dökülen alanda dolgu duvarda da dikey çatlakların oluştuğu belirtildi. Çörtenlerden (oluk) akan suyun duvar yüzeyine aktığı, bunun bağlayıcı harcın yumuşamasına ve bağlayıcı özelliğini kaybetmesine neden olduğu, depremle oluşan sarsıntı sonucunda da bu alanın yıkılmış olabileceği tespiti de raporda yer aldı. Mevsim itibarıyla gece gündüz arasındaki sıcaklık farkından akan suyun donması ve çözülmesiyle oluşan genleşme ve büzüşmelerin de olumsuz etki yarattığı ve risk oluşturduğu vurgulandı.
48 – 47 Numaralı Burçlar: Sur duvarında yer yer kabarmalar ve deprem öncesi döneme ait yüzeyden yıkılmış alanlar olduğu belirtilirken, payanda ile 47 numaralı burç arasındaki duvarın tamamen kabardığına ve risk oluşturduğuna dikkat çekildi. Üst bölümde yüzey taşları dökülmüş olmasına rağmen alttaki küçük açıklıkların restorasyon sürecinde kapatıldığı dile getirilerek burçta bütünlüklü, korumaya dönük konservasyon ve restorasyon uygulamasına ihtiyaç bulunduğu belirtildi.
Dört Ayaklı Minare: Dünyada başka bir örneği bulunmayan, 523 yıllık Dört Ayaklı Minare de depremlerde hasar aldı. Raporda, tarihi yapının kuzey cephe sütun üstündeki yekpare kirişin ortasında daha önce var olan dikey uzanan çatlak olduğu, kirişin üzerinde yukarı doğru uzanan derzlerde de yeni ayrışmalar oluştuğu tespiti yer aldı. Doğu cephe sütun üstünde yekpare kirişin ortasında dikey uzanan çatlaklar olduğu vurgulanarak, “Çatlağın üzerinde yukarı doğru uzanan derzlerde ayrışma var. Yine güney cephede de derzlerde hafif ayrışmalar gözlenmekte” denildi.
Safa (Parlı) Camii: Sur ilçesinde bulunan ve 1478’de yapılan tarihi caminin minare gövdesinin kaideye yakın bölümlerinden yukarı doğru uzanan yer yer derin çatlaklar, ayrılmalar ve dökülmeler tespit edildi. Mahalle sakinleri, çatlaklardaki ayrışmaların giderek büyüdüğünü belirtti. Raporda, bu durumun can ve mal kaybına neden olabileceğine dikkat çekildi.
Behram Paşa Camii: 1564-1572 yılları arasında yaptırılan caminin kuzeybatı köşesinde yapıya bitişik konumlanan minare ile son cemaat yeri birleşme noktasında ayrışmalar tespit edildi. Cami hareminde girişin doğusunda ve batısındaki kadınlar bölümünde tonoz kilit taşında uzanıp vitray pencereye dek inen çatlak gözlendi. Girişin üstünde müezzin bölümünde tonozdan başlayıp pencereye uzanan çatlaklar belirlendi.
Kaynak: Medyascope
