Diyarbakır’daki kazıda 54 çocuÄŸa ait mezarlık bulundu

Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde eski bir taÅŸ ocağı olduÄŸu deÄŸerlendirilen alanda yürütülen arkeolojik kazıda, 0-6 yaÅŸ arası 54 çocuÄŸun gömülü olduÄŸu mezarlık gün yüzüne çıkarıldı.

DÄ°YARBAKIR GAZETE– Ä°nkaya Mahallesi’nde farklı alanlarda yapılan yüzey araÅŸtırmasında Bizans Ä°mparatoru 1. Anastasius dönemine ait sikke bulunmasının ardından bölgede Diyarbakır Müze Müdürlüğünce 2021’de baÅŸlatılan kazılar, 15’i uzman, 35 kiÅŸilik bir ekiple sürüyor.

Geçen yıl 1500 yıllık kilise kalıntısı bulunmasının ardından çalışmaların yürütüldüğü bölgede eski taş ocağı olarak değerlendirilen alanda kazı çalışması başlatıldı. Kazılarda çocuk mezarıyla karşılaşan ekipler, bu noktadaki çalışmalarını yoğunlaştırdı. Mezarlarda bulunan kemikler incelenmek üzere Müze Müdürlüğüne ait kazı evinde muhafaza altına alındı.

MEZARLARIN ETRAFINDA KİREÇ TAŞINDAN SANDUKA YAPILMIŞ

Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, 2018’de Devlet Su Ä°ÅŸlerinin destekleri, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izni doÄŸrultusunda kırsal Ä°nkaya Mahallesi’nde çalışmalara baÅŸladıklarını söyledi. Geçen yıl eski taÅŸ ocağı olarak deÄŸerlendirdikleri alanda çalışmalara baÅŸladıklarına iÅŸaret eden Gizligöl, ÅŸunları kaydetti: “Burada yaptığımız kazı çalışmalarında ÅŸu ana kadar 50 mezar bulduk. Bugün de 4 mezara ulaÅŸtık. Åžu anda kaldırma iÅŸlemleri devam ediyor. Yani toplamda 54 mezarın olduÄŸunu biliyoruz. Bu bakımdan bizim için çok ilginç bir sonuç. Muhtemelen burası taÅŸ ocağı olarak kullanıldıktan sonra bir nekropol (toplu mezarların bulunduÄŸu yer) alana dönüştürüldü ve sadece çocuklar buraya gömüldü.”

Bazı mezarlara birden fazla çocuÄŸun gömüldüğünü tespit ettiklerini dile getiren Gizligöl, “Mezarların etrafında kireç taşından sanduka oluÅŸturulmuÅŸ ve kireç taşıyla üzeri kapatılmış. Mezarlar, doÄŸu-batı doÄŸrultusunda, geliÅŸigüzel bir gömülme yok.” ifadelerini kullandı.

“ÖLÃœM SEBEPLERÄ° HAKKINDA AYRINTILI ÇALIÅžMA YÃœRÃœTÃœLECEK”

Toplanan kemikleri kazı evine götürdüklerini belirten Gizligöl, “Kemiklerin yaÅŸ, cinsiyet ve ölüm sebepleri hakkında ayrıntılı bir çalışma yürütülecek. Tamamının çocuk bireylere ait olduÄŸu mezarlık bir alan, çok karşılaşılan bir durum deÄŸil.” dedi.

Gaziantep Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde araÅŸtırma görevlisi ve antropolog Dr. Nazlı AkbaÅŸ da daha önce alanda yapılan kazılarda kilise kalıntısı bulunduÄŸunu hatırlatarak, kilisenin erken Bizans Dönemi’ne ve yaklaşık 1500 yıl öncesine tarihlendirildiÄŸini düşündüklerini ifade etti.

MEZARLAR 0-6 YAŞ ARASI BEBEK VE ÇOCUKLARA AİT

AkbaÅŸ, kilisede mezarlar tespit edilmesine iliÅŸkin ÅŸunları söyledi: “Erken Bizans’ta ‘aziz’ ve ‘ÅŸehit’ kültürü olduÄŸu için kiliselerde yerleÅŸim içi gömüler söz konusu olabiliyor. TaÅŸ ocağı ismini verdiÄŸimiz bu alanda 0 ile 6 yaÅŸ aralığında sadece bebek ve çocuklara ait mezarlar bulundu.”

Yapılan ön inceleme doğrultusunda, bebek ve çocukların herhangi bir salgından dolayı ölmüş olduklarını düşünmediklerini belirten Akbaş, detaylı iskelet çalışmasının henüz gerçekleştirilmediğini ifade etti.

“HENÃœZ HRÄ°STÄ°YAN OLMAYAN BEBEK VE ÇOCUKLAR”

Ön incelemelerde bazı hastalıklar tespit ettiklerini dile getiren AkbaÅŸ, ÅŸunları kaydetti: “Bu dönem ve bu coÄŸrafya için anemi oldukça yaygın bir hastalıktı. Fakat hepsinde gözlemlediÄŸimiz bir salgın hastalık belirtisi yok. Bebeklerin söz konusu alana gömülmesinin Hristiyanlığın erken Bizans dönemindeki vaftiz kültürüyle iliÅŸkili olduÄŸunu düşünüyoruz. Erken Hristiyanlık döneminde vaftiz edilenler genelde yetiÅŸkinler oluyordu. 10’uncu yüzyıldan sonra çocukların vaftiz edilmesi gerektiÄŸi yasallaÅŸtı. Bunların erken Hristiyanlık dönemine ait olduklarını düşünüyoruz. Bu nedenle vaftiz edilmemiÅŸ yani henüz Hristiyan olmayan bebek ve çocuklar. Vaftiz edilmediÄŸi için de kilise içine deÄŸil de kilise dışına gömülme ihtimali üzerinde duruyoruz.”

Çocukların gömüldüğü mezar örneÄŸinin Afyonkarahisar’daki Amorium kazılarında da bulunduÄŸunu ifade eden AkbaÅŸ, orada 10’uncu ve 11’inci yüzyıla tarihlendirilen mezarlığın belli bir alanında sadece bebek ve çocukların gömülü olduÄŸunun ortaya çıktığını, mezarlığın yakınında da bir vaftizhane tespit edildiÄŸini ancak Kulp’taki kazıda vaftizhaneye rastlanmadığını söyledi.

Kazı ekibinden arkeolog BaÅŸak Oban da alanda çocuk mezarlarıyla karşılaÅŸtıklarında hem ÅŸaşırdıklarını hem de heyecanlandıklarını belirtti. Oban, “GittiÄŸim hiçbir alanda toplu olarak bu kadar çok çocuk mezarına rastlamadım. Bir alanda toplu olarak sadece çocuklara ait mezarlığın bulunması ilginç bir durum.” ifadelerini kullandı.

Kaynak: Anadolu Ajansı